Küresel iklim değişikliğine bağlı şiddetli çevre olaylarını her yıl biraz daha fazla yaşıyoruz. Yaz ortasında dolu ve sel felaketi oluyor, kış boyunca yağış düşmüyor. Aslında iklim değişikliği sadece iklimi değil dünyada yaşayan tüm türlerin geleceğini de tehdit ediyor. Aşağıda sizinle Türkiye’de görülen ve iklim değişikliğinden etkilenecek 10 türü paylaştık. Bu türlerin bazıları da endemik, yani Dünya’da sadece Türkiye’de görülüyor.

1. İri Başlı Deniz Kaplumbağası (Caretta caretta)

İri Başlı Deniz Kaplumbağası (Caretta caretta)

Sıcaklık, deniz kaplumbağasının yaşamının her aşamasında belirleyici bir rol oynar. Deniz kaplumbağalarının cinsiyetini, kuma gömülü yumurtaların kuluçka sıcaklıkları belirler. Sıcaklıktaki küçük bir artış, bu cinsiyetlerin birbirine oranını çok ciddi etkileyebilir. Bu da üreme olasılığını azaltabilir. Ayrıca deniz seviyesinin iklim değişikliğine bağlı yükselmesi de yumurtlama kumsallarını tehdit ediyor.

2.Toy (Otis tarda)

Toy (Otis tarda)

Toy, Türkiye kültürü ile özdeşleşmiş kocaman bir kuştur. Ülkemizde İç Anadolu ve Doğu Anadolu bozkırlarında ve tarım arazilerinde görünür. Ancak kaçak avcılık ve yaşam alanlarının bozulması nedeniyle sayıları azalıyor ve hatta sayıları şimdiden öyle az ki, Anadolu’da toy gören bir kuş gözlemcisi kendini şanslı sayıyor. Toylar iklim değişikliğine bağlı aşırı yağışlardan etkileniyor, çünkü aşırı yağışlar yuva kayıplarına neden olabiliyor. Yuva kayıpları nedeniyle yeni yavrular da ne yazık ki yok oluyor.

3. Acıgöl Dişli Sazancığı (Aphanius transgrediens)

Acıgöl Dişli Sazancığı (Aphanius transgrediens)

Nesli kritik tehlike altında olan bu balık Dünya’da sadece Türkiye’de, Acı Göl’de yaşar. İklim değişikliği nedeniyle yağışların azalması ve göldeki suyun aşırı buharlaşması türün geleceğini tehdit ediyor.

4. Marmaris Semenderi (Lyciasalamadra flavimembris)

Marmaris Semenderi (Lyciasalamadra flavimembris)

Marmaris semenderi Türkiye’ye endemik bir tür ve dünyada sadece Muğla’da yaşıyor. Marmaris Semenderi’nin doğal yaşam alanı Akdeniz’deki çam ormanlarıdır. Akdeniz ormanlarında iklim değişikliğine bağlı çıkan yangınlar ve orman toprağının kuraklık nedeniyle verimsizleşmesi, bu türün yaşam alanını tehdit ediyor.

5.Sibirya Kazı (Branta ruficollis)

Sibirya Kazı (Branta ruficollis)

Sibirya Kazı aslında bir Arktik Avrupa kuşudur, ülkemize kış göçmeni olarak gelir ve nadir görülür. Ayrıca, Sibirya Kazı tundralarda yaşayan bir türdür ve küresel iklim değişikliğinin tundralara etkisi bu türü de doğrudan etkiliyor. Tundralardaki sıcaklığın iklim değişikliğine bağlı artışı, bu artış küçücük bile olsa, bu türü yaşam alanlarını terk etmeye zorluyor.

6.Eğirdir Siraz Balığı (Capoeta pestai)

Eğirdir Siraz Balığı (Capoeta pestai)

Dünya’da sadece Türkiye’de, Eğirdir Gölü’nde yaşayan bu tür, göle bırakılan istilacı türler ve aşırı avlanma nedeniyle tehlike altında. Ancak iklim değişikliğine bağlı yağış dengesizliği de türün yaşam alanını tehdit ediyor. Yağış dengesizliği nedeniyle türün yumurtaları ve yavruları gelişemiyor.

7.Karaman Çekirgesi (Chorthippus relicticus)

Karaman Çekirgesi (Chorthippus relicticus)

Adından anlaşılacağı üzere, Karaman’a endemik bir tür olan bu çekirge, iklim değişikliğine bağlı yaşam alanı kaybı nedeniyle tehlike altında. Tarım arazisi açmak için tahrip edilen doğal alanlar da yaşam alanı kaybını hızlandırıyor.

8.Avrupa Yılan Balığı (Anguilla anguilla)

Avrupa Yılan Balığı (Anguilla anguilla)

Avrupa yılan balığı, hayat döngüsü göçe bağlı olan bir tür. Meksika körfezinden yola çıkıyor, Atlantik okyanusunu geçerek Akdeniz ve Ege denizine bağlı havzalara geliyor ve burada yumurtluyor. Üremek için bunca yol kat eden bu tür, iklim değişikliğinin okyanus su sıcaklığına ve akıntılarına etkisi nedeniyle kritik tehlike altında.

9.Türk Kırmızısı Kız Böceği (Ceriagrion georgifreyi)

Türk Kırmızısı Kız Böceği (Ceriagrion georgifreyi)

Bu güzel böcek Türkiye’nin güneyindeki nehirler, göller ve diğer sulak alanlarda yaşıyor. İklim değişikliği nedeniyle bu türün yaşadığı sulak alanlar kuruma tehlikesi altında. Yaşam alanı kaybı tehlikesi, Türk Kırmızısı Kız Böceği’ni de kritik tehlike altına sokuyor.

10.İnsan

İnsan

Küresel iklim değişikliğinin nedeni olmalarına rağmen insanlar da iklim değişikliğinin kurbanı olacak. Çevre koşulları değişecek ve sağlıklarının toplumsal ve çevresel belirleyicilerini (temiz hava, temiz içme suyu, yeterli miktarda besin ve barınma güvenliği) etkileyecek.